Dışkı incelemesi nedir ve nasıl yapılır?

Dışkı inceleme hayvanların dışkılarının fiziksel ve kimyasal olarak ve de mikrobiyolojik olarak incelenmesi olayıdır.

Dışkı incelemesinin amacı; bu üç incelemeyle hayvanların sağlığı ve performansı hakkında bilgi edinmektir. Yapılışına gelince dışkı ilk önce fiziksel olarak incelenir. Yapılan fiziksel incelemeden sonra gerekliyse kimyasal olarak incelenir. Farklı durumlar söz konusu ise bir de mikrobiyolojik olarak incelenir. Dışkılar hayvan dışkıları fiziksel olarak üç kritere bakılarak incelenir. Bunlar bir tanesi renk (dışkının rengi), diğeri kıvamı ve son olarak da dışkının fiziksel içeriği yani dışkının içerisindeki kalıntıların fiziksel olarak durumu. Bir dışkı rengi hayvanın yediği rasyona yakın renk üretmek zorundadır. Mesela yeşil otlarla beslenen bir hayvan ota yakın yeşilimsi bir dışkı üretir. Ama çok siyah kanlı dışkılar hastalık belirtisidir. Özellikle çok koyu siyaha yakın dışkılar bazı yem toksikasyonlarına yani küf üremesine bağlı toksikasyonlarda ortaya çıkabilir. Yine dışkıda belirgin şekilde kan bulunması çok nemli bir sağlık göstergesi de olabileceği gibi basit bir bağırsak hasarından da kaynaklanabilir. Veya paraziter durumlarda yine dışkıda kan olabilir. Dolayısıyla bizim dışkıları çeşitli noktalardan bakarak hem sağlık açısından hem performans açısından incelememiz gerekiyor. Dışkı örneklerinin alımında grup bazında alınması gerekiyor ve tek bir dışkı örneği alınarak onun üzerine bütün sürüyü değerlendirmek son derece yanlıştır. Bu nedenle alınacak dışkı örnekleri grup içerisine girilerek ve günün hep aynı saatinde girilerek çeşitli hayvanlardan yeni yapılmış dışkılardan birer lokma alınarak yapılır bunlar mix edilir karıştırılır.
Bir de kimyasal analiz var. Bir dışkıda yapılabilecek en önemli kimyasal analiz dışkının nişasta oranına bakmaktır. Dışkının lif oranına bakmaktır. Neden nişasta oranına çok bakıyoruz biz? Çünkü nişasta sindirim sisteminde çok yüksek düzeyde sindirilebilen bir maddedir. Eğer biz bir dışkıda belirli bir oran üzerine ki bu %5’dir. Onun üzerinde fazla miktarda nişasta bulursak bu o hayvanın önemli bir sindirim sistemi sorunu olduğunu gösterir. Nişasta tüm sindirim sistemi sığırların veya geviş getiren hayvanların sindirim sistemini düşündüğümüzde %97-98 hatta bazı olaylarda mesela mısır flake kullanımında %99 - 100’lere kadar sindirilebilen bir madde olduğu için bizim bunu dışkıda yüksek miktarlarda bulmamız çok ciddi bir sindirim sorunu hayvanın olduğunu gösterebilir. Bu kimyasal analizdeki nişasta analizinden sonra bir de mikrobiyolojik analiz var. Mikrobiyolojik analizde ise zaten insanlardan da duyabiliriz. Mesela çeşitli bakteriler aranabilir. Escherichia Coli yönünden, bağırsak bakterilerine bakılabilir, sarminörlüğe bakılabilir dışkıda böyle bir şey var mı diye. Yine önemli bir dışkı inceleme yöntemi parazitolojik muayenedir. Dışkı alınarak hayvandan içerisinde dışkı içinde bir kurt olup olmadığına, paraziter bir durum olup olmadığı, tabi bütün parazitler yönünden değil, bağırsak parazitler yönünden incelenebilir.