Hayvancılık İşletmlerinde Sığırcık İstilası ve Önemi

İstilacı, yağmacı bir kuş olan sığırcıklar hayvancılık işletmelerinde yem kaybı, verim kaybı, dışkısı kaynaklı hastalık ile yemde koku ve görüntü sorunları oluşturarak ciddi problemler oluşturabiliyor. Sığırcıklar solucan, örümcek, çekirge, arı, karınca gibi çeşitli böcekler, tahıl ve meyveler ile beslenmektedir. Hayvancılık açısından sıkıntılı süreç sığırcıkların beslenme ve dinlenme için yemleri istila etmesi ile başlamaktadır.

Sığırcıklar, işletmelerde TMR içerisindeki tahıl tanelerini seçerek hayvanlara verilen rasyonun kompozisyonunu bozmaktadırlar. Özellikle mısır taneleri, pelet yemler gibi pek çok taneli yemleri tüketmektedirler. Yem içerisinde tane yem oranının azalmasına bağlı olarak hayvanlara sunulan rasyonun Nişasta oranı ve ME değeri azalmakta, seliloz oranı ise artmaktadır. Kalan rasyonun tamamını tüketse dahi hayvanlar beklenilen verimi sağlayamamaktadır. Yemden miktarsal kayıp yaşanırken verim kaybı ile de karşılaşılmaktadır. Sadece bir günlük kaybın tölere edilebilir olduğu düşünülebilir ancak sürekli yaşanması işletmeler için ciddi ekonomik kayıplar doğurmaktadır. 

Hayvan rasyonlarını hazırlarken rasyon içeriğinde değişiklik var ise en az 10 gün geçiş yapılması önerilmektedir. Bu tarz istila durumlarında ise bu konu gözden kaçmaktadır. Bir gün önce sığırcıklar tarafından yağmalanan Nişasta oranı düşük, seliloz oranı yüksek yemi hayvanlar tüketmişken ertesi gün standart rasyon hayvanların önüne yeniden dökülmekte ve hayvanlarda ishal ile başlayan asidoz şekillendiği gözlenilmektedir. Bu tarz durumlarda rasyonun nişasta oranı değerlendirilerek gerekirse geçiş programı uygulanması gerekebilir. Aksi durumda oluşan asidoz sürü bazında etkili olabileceği için verim kaybı ile tedavi maliyeti oluşturarak ciddi ekonomik kayıplara sebebiyet verebilmektedir.

Sığırcık kaynaklı karşılaşılabilecek bir diğer konu ise dışkısından kaynaklanan hastalıklar ve koku problemidir. Kanatlı dışkısı tüketen hayvanlarda toksik etkiler oluşabildiği gibi, kontamine olduğu hastalık etkeninin işletmedeki hayvanlara taşınmasına da aracı olabilir. Aynı sığırcıkların bölgemizdeki ve dünyada çeşitli işletmelere de gittiğini unutmamalıyız. Dışkı konusunda bir diğer konu ise rasyonda oluşturduğu koku sebebi ile hayvanların rasyonu iştahsız ve yeteri ölçüde tüketmeyebileceğidir.

Peki 15-20 cm boyunda, 80 gr ağırlığındaki sığırcık bu denli zararı nasıl oluşturabiliyor? Sığırcıklar 50-60 çift büyüklüğünde yuvalanır ancak göç mevsimlerinde sayıları binler ile ifade edilebilir. Bir sığırcığın günlük ortalama 20 gr tahıl tükettiğini düşünürsek, 1000 sığırcık günlük 20 Kg tahıl tüketebilmektedir. Bu durumun süreklilik arz etmesi zararın daha da büyük olmasına yol açmaktadır.

Sığırcıkların oluşturabileceği zararın önüne geçmek için uygun korunma yolları geliştirmek gerekecektir, öncelikle belirtmek isterim ki avlanmaları yasaktır. Korunmak için, Ses topları, düdük, gürültü çıkaran ürünler, korkuluk, sonik kovucular (yırtıcı kuş sesi), ultrasonik sesler (insan kulağının duymayacağı ses dalgaları), lazer kovucular ve önleyici malzemeler (file, korkutucu balon vs.) kullanılabilir. Ancak yüksek ses çıkaran çözümler hayvanlarda da korku ve strese sebep olacaktır. Önerilerde yırtıcı hayvan sesini yazmama rağmen ahır içerisinde atmacalar ve sığırcıkların birlikte bulunup, sığırcıkların yem yemeye devam ettiğine şahit olmuştum. Buda sığırcıkların tehdide karşı alışkanlık oluşturduğunu göstermekte idi. Bu sebepten uygulanan yöntemin faydasının gözlenmesi ve belirli periyotlarla değiştirilmesi uygun olacaktır.