Süt Üre Nitrojen Değeri ile Üreme İlişkisi

Süt üre nitrojeni değerlerinin belirtilen aralıkların üstünde olması, o sürüde döl verimi performansında yaşanan olumsuzluklara işaret etmektedir. Ayrıca yüksek süt üre nitrojen değeri, rasyonda proteine yapılan fazladan ödemeden dolayı birim süt maliyetinin arttığını ve daha da önemlisi vücutta fazla protein alımından dolayı oluşan ürenin atılması için çok değerli enerjinin harcandığını göstermektedir (Sederevicius et al., 2008).

Rajala-Schultz et al. (2000), süt üre nitrojeni değeri 10 mg/dL’nin altında olan ineklerin, süt üre nitrojen değeri 10.0-12.7 mg/dL arasında olan ineklere göre 1.7 kez daha fazla gebe kalma oranına sahip olduğunu; süt üre değeri 15.4 md/dL olanlara göre ise 2.4 kez daha fazla gebe kalma oranına sahip olduğunu ifade etmişlerdir. Melendez et al. (2000) ise ilk buzağılamadan sonraki süt üre nitrojeni ile gebe kalmama riski arasındaki ilişkiyi araştırdıkları çalışmalarında, yüksek düzeyde süt üre nitrojenine sahip ineklerin yaz mevsiminde, 18 kat daha fazla gebe kalmama oranına sahip olduğunu bildirmişlerdir. Kolay fermente edilebilir karbonhidratların yararlanılabilirliğine ve rumendeki proteinin doğasına bağlı olarak gereksinmenin üzerinde protein alımı, kan üre N konsantrasyonunun değişmesine yol açacaktır.

Ürenin verim üzerine olan direkt etkisi, uterin sekresyonundaki diğer iyonlar ile uterin luminal pH’daki değişikliklerle ilişkilidir. Kan üre konsantrasyonunun 19 mg/dL’nin üzerinde olması, uterusun mikro çevresi üzerine progesteron işlevini sağlamaktadır. Etkisi, normal embriyo gelişimini sağlamaktır. Negatif enerji dengesi, sadece ovarian aktivitesinin gecikmesini ve luteal progesteronun azalmasına neden olmadığı gibi, aynı zamanda da kötü verim performansıyla ortaya çıkan problemleri artırmakta; protein metabolizmasında yetersizliğe yol açmaktadır. Guo et al. (2004), yüksek süt üre nitrojen değerinin uterindeki pH’ı azalttığını; bunun da erken embriyo gelişimi için uygun

olmayan bir durum oluşturduğunu bildirmişlerdir. Araştırıcılar süt üre nitrojeninin gebe kalma oranı üzerine etkisinin minimal olduğunu da tespit etmişlerdir. Süt üre nitrojen değerleri arttıkça, gebelik oranında azalma oluşmaktadır. (Melendez et al., 2000; Tallam and Wu, 2003).

Süt tankındaki süt üre nitrojen değeri, ait olduğu sürünün döl verimi ile negatif bir ilişki içerisindedir. Süt tankındaki süt üre konsantrasyonunun çok fazla veya çok düşük düzeyde olması, süt ineklerinde düşük fertiliteye neden olmaktadır (Gustaffson and Carlsson, 1993). Arunvipas et al. (2004), süt tankındaki üre nitrojen değerinin ortalama 11.79 mg/dL olduğunu, süt üre nitrojen değerlerinin 4.1 ile 23.8 mg/dL arasında değişim gösterdiğini bildirmişlerdir. Gebelik oranında, azalma olması için süt üre nitrojeni değerinin 19 mg/dL olduğuna dair yayınların yanında (Buttler et al., 1996), düşük üre konsantrasyonuna sahip hayvanların, buzağılama ve ilk döllenme arasında uzun bir aralığa sahip olduğuna ait bildiriler de bulunmaktadır (Carlsson and Pehrson, 1993). Buttler et al. (1996), sütteki üre ile buzağılama oranı arasında pozitif bir ilişki olduğunu, en yüksek gebelik oranına 17.2 mg/dL’lik süt üre nitrojeni değerinde rastlanıldığını ifade etmişlerdir.